Golfstroom vertraagt
Kouder in Nederland door opwarmende planeet, hoe kan dat?
Wereldwijd stijgen de temperaturen, maar paradoxaal genoeg zou Nederland in de toekomst juist kouder kunnen worden. Klimaatwetenschapper René van Westen legt in De Nacht van NTR Wetenschap uit hoe dat kan. "We hebben het over een gebeurtenis waarvan we de kans niet kennen, maar die een extreme impact op het klimaat kan hebben."
Een ijstijd in Nederland: de klimaatverandering die je niet verwacht - De Nacht van
Een jaar geleden publiceerde René van Westen berekeningen die aangeven dat een belangrijke stroming in de Atlantische Oceaan in de toekomst zou kunnen stoppen — met drastische klimaatverandering wereldwijd als gevolg. Nu blikt de fysisch oceanograaf terug en bespreekt hij de nieuwste inzichten. "Ik hoop mensen te activeren en motiveren. Met z’n allen kunnen we zo’n scenario voorkomen."
Bevroren haven in Rotterdam
Het scenario dat Van Westen noemt, is dat Nederland door de klimaatopwarming in de toekomst niet warmer, maar juist kouder wordt — en niet een klein beetje. Hij schetst een beeld van de Rotterdamse haven vol met zee-ijs en krachtige winterstormen. "Nederland zal nog steeds bewoonbaar zijn, maar dit kan voor de samenleving natuurlijk echt ontwrichtend zijn."
De oorzaak van deze mogelijke verandering zou liggen bij de AMOC, de Atlantic Meridional Overturning Circulation. Dit is een belangrijke oceaanstroming, waarvan de bekendere Golfstroom onderdeel is. Van Westen legt uit: "Wat de AMO
Golfstroom in oceaan vertraagt sneller dan gedacht: 'Grote impact voor West-Europa'
Door Ischa Gerrits··Aangepast:
Het mogelijk stilvallen van een belangrijke zeestroming, ook wel de AMOC genoemd, is een onzichtbaar fenomeen. Maar de gevolgen kunnen groot zijn: bijna een meter extra zeespiegelstijging, West-Europa wordt ineens een heel stuk kouder en er is juist meer hitte op het zuidelijk halfrond. Deze golfstroom lijkt een stuk sneller te vertragen dan gedacht. Experts zijn het eens: "Dit heeft grote impact."
De golfstroom vertraagt. Zoveel is zeker. Maar hoe snel dat gaat is van groot belang. Volgens onderzoekers zijn de officiële klimaatmodellen hier veel te optimistisch over. De Duitse onderzoeker Stefan Rahmstorf, die al tientallen jaren onderzoek doet naar het natuurfenomeen, stelt dat we mogelijk veel eerder de gevolgen gaan merken. Nederlandse experts zijn het met hem eens.
Er zijn twee elementen die volgens onderzoekers onderbelicht blijven in klimaatmodellen, en die wél veel invloed hebben op de golfstroom. Het gaat om zwaveluitstoot, en smeltwater van Groenland.
Koud water zinkt
Voordat we die twee aspecten bespreken, eerst maar even de golfstroom zelf. Want wat is de golfstroom? En waarom is deze zo belangrijk? En wat doet-ie?
De golfstroom is een onderdeel van de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie, AMOC. De AMOC voert warm oceaanwater noordwaarts, richting het Noordp
Door Emma van Bergeijk
7 jul om
Het is een zorgwekkende ontwikkeling in de klimaatwetenschap. De Golfstroom in de Atlantische Oceaan koerst richting een kantelpunt. De stroming zorgt nu voor prettige temperaturen boven de evenaar. Wanneer die stroming stilvalt, heeft dat rampzalige gevolgen voor het klimaat én de mensheid.
Bij het woord Golfstroom denk je misschien wel aan de Hollywoodfilm The Day After Tomorrow. Daarin zagen we een ingesneeuwd vrijheidsbeeld, vloedgolven die Manhattan teisteren en mensen en dieren die zichzelf tevergeefs in veiligheid willen brengen. De rampenfilm uit gaat over wat er gebeurt als de oceaancirculatie stilvalt en de wereld een klimaatkantelpunt bereikt. Het is fictie vol superlatieven, losjes gebaseerd op ontwikkelingen in de wetenschap.
"Wat er in de film gebeurt, is niet realistisch", zegt Ren&#; van Westen, die op de warme Golfstroom is gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht. "Als het n&#; zou instorten, merken we de komende tien jaar nog weinig. De effecten ontvouwen zich in de spanne van deze eeuw."
Dat betekent niet dat de huidige gang van zaken niet zorgwekkend is. Van Westen publiceerde dit voorjaar een veelbesproken wetenschappelijk artikel over de Golfstroom. Met behulp van ingewikkelde klimaatmodellen zag zijn onderzoeksgroep dat de kans op het stilvallen van de golfstroom mogelijk een stuk groter is dan eerder gedacht. "This is bad news for the climate system and humanity", staat er in de conclusie van het p
Waarom is het in Nederland bijna nooit ijskoud?
Wie aan winter denkt, denkt al gauw aan ijzige kou en sneeuw. Hoewel ijzige kou in ons land vroeger vaker voorkwam dan nu, was het ook toen niet gebruikelijk dat het steenkoud werd. In dit artikel vertellen we je waarom het bijna nooit ijskoud is in Nederland.
De enige manier om het in ons land écht koud te laten worden voor meer dan een paar dagen, is wanneer er een oosten- of noordoostenwind staat. Die wind kan ijskoude lucht uit Scandinavië of Rusland naar ons land blazen.
Toch is een noordooster geen garantie voor kou en dat bleek de afgelopen jaren wel. Tegenwoordig is het tot ver in het noorden en oosten van Europa vaak zacht. Zelfs het westen van Rusland ontkomt niet meer aan boterzacht weer en warmterecord op warmterecord wordt er gebroken. Als de wind eenmaal uit het oosten of noordoosten komt, kan het dus lang duren voordat de kou ons land bereikt. Vaak duurt dat meer dan een week en net wanneer het echt koud begint te worden, slaat de wind alweer om naar het ‘warme’ zuidwesten.
Maar waarom klapt de wind dan zo snel weer om naar het zuidwesten? De zuidwester is in Europa, maar ook bijvoorbeeld in de Verenigde Staten de richting waar de wind het meest vandaan komt. Dat heeft alles te maken met het temperatuurverschil tussen de Evenaar en de Noordpool en met de draaiing van de aarde. Een wind uit het oosten of noordoosten is bij ons dus zeldzaam. Wanneer de wind eindelijk een keer uit die richting komt, probeert
Niet warmer, maar tot 5 graden kouder in Nederland? Experts bezorgd over stilvallen golfstroom
Door Heleen Ekker··Aangepast:
Het zou in Nederland, gek genoeg, weleens (veel) kouder in plaats van warmer kunnen worden, als gevolg van de opwarming van de aarde. Klimaatwetenschappers zijn steeds bezorgder over het mogelijk stilvallen van een belangrijke zeestroming, die warme lucht onze kant opbrengt.
Vrijdag vertrekt een scheepscontainer vol met meetapparatuur richting Groenland, om ter plekke metingen in de oceaan te kunnen doen. Het onderzoek richt zich op de zogenoemde AMOC, een golfstroom in de Atlantische Oceaan die warm oceaanwater naar het Noordpoolgebied voert en ook bij ons voor warmte zorgt. De AMOC dreigt eerder dan werd verwacht een kantelpunt te bereiken.
'Ik hoop het niet mee te maken'
Als dat gebeurt, dan gaat dat waarschijnlijk in zo’n snel tempo, dat het voor mensen heel moeilijk wordt om zich aan te passen, was de conclusie van een studie eerder dit jaar. Het KNMI, de TU Delft, Universiteit Utrecht en het instituut voor zeeonderzoek NIOZ pleiten voor een breder onderzoek.
Femke de Jong is bij het NIOZ verantwoordelijk voor de onderzoeksmissie richting Groenland. Volgens haar is er inmiddels geen twijfel meer of de AMOC in kracht gaat afnemen. "Maar of de stroming ook echt 'instort' is nog onderwerp van discussie. Daarom is er reden voor meer onderzoek. Wetenschappelijk is dit enorm intere